از سوی دیگر شاهد آنیم که در اسناد منتشره طرح جامع اخیر، تهران را «شهر جهانی» نامیده‌اند.
بر اساس تعاریف، شهری جهانی است که بتواند در عرصه «اقتصاد و تبادل اطلاعات» عینیت پیدا نماید در حالی که در حال حاضر، سهم تهران از اقتصاد جهانی بسیار اندک و هنوز فاقد تکنولوژی اطلاعاتی است و در برخی عرصه‌ها، حتی در منطقه قابل رقابت نیست.
خارج از این مقوله نیز این شهر با وجود دو فرودگاه بین‌المللی و چند ترمینال مسافربری جاده‌ای با دارا بودن تنها یک ایستگاه راه‌آهن متمرکز آن هم مربوط به 50 سال پیش به‌دلیل موقعیت جغرافیایی آن، پاسخگوی جابه‌جایی آسان و سریع مسافر و کالا نبوده و تهران از این نظر در مقایسه با دیگر شهرهای دنیا بسیار فقیر است.
علی‌رغم توسعه مترو در سال‌های اخیر و مطالعات انجام‌یافته توسط مشاور فرانسوی سیسترا برای توسعه آتی متروی این شهر 10 میلیونی، هیچ پیش‌بینی مکان‌یابی، طراحی، ساخت و توسعه ایستگاه‌های دیگری برای جابه‌جایی ریلی کالا و مسافر برون‌شهری حداقل در اسناد موجود مشاهده نمی‌شود و مشخص نیست چرا صحبت از توسعه ایستگاه کنونی راه‌آهن به عنوان یکی از طرح‌های موضوعی/ موضعی می‌شود.
شهرهای جهانی نظیر پاریس با 105 کیلومترمربع وسعت و 5/2 میلیون جمعیت، 6 ایستگاه و در لندن 700 کیلومتر مربعی با 7 میلیون جمعیت نیز بیش از 10 ایستگاه راه‌آهن برون‌شهری دارد.
با این حال اگر به ماده 28 در فصل اول «بسترسازی برای رشد اقتصادی» و مواد 33 و 34 فصل دوم «تعامل فعال با اقتصاد جهانی» احکام برنامه چهارم توسعه دقت شود مطمئناً سهم جابه‌جایی مسافر و کالا به‌خصوص گردشگر در سال‌های آتی از مقصد تهران افزایش چشمگیری می‌یابد. در آن صورت نیازمند توسعه خطوط ریلی و گسترش امکان ارتباط سریع با سایر شهرهای کشورهای همسایه هستیم.
برای آن‌که باز هم همان تجربه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی و عدم ساخت راه دسترسی مسافرین به فرودگاه پیش از راه‌اندازی، تکرار نشود بایستی هرچه سریع‌تر مسئولین ذی‌ربط چند ایستگاه راه‌آهن در تهران برای دسترسی آسان و راحت سفرهای ریلی به مقصد داخل و خارج از کشور مکان‌یابی کنند چراکه پیش‌بینی نکردن ایستگاه‌های راه‌آهن مورد نیاز برای توسعه آتی این کلانشهر، مستلزم صرف هزینه‌های بسیار گزاف و سرسام‌آور برای تملک سایت مورد نیاز است.
با این وجود آیا هنوز می‌توان گفت که تهران یک شهر جهانی قابل رقابت با دیگر پایتخت‌های دنیا است؟
* کارشناس شهرسازی
